Crowdfunding zit in de lift. Zo noemde de Consumentenbond het onlangs een ‘populaire variant van beleggen’.[1] Wat maakt crowdfunding zo populair? Eén verklaring zou zijn: lage spaarrentes die spaarders richting alternatieven drijven.[2]
Het is zeker verstandig om je bezig te houden met vermogensopbouw. Crowdfunding kan één van de manieren zijn om dat te realiseren.
Maar verlies hierbij niet uit het oog dat aan crowdfunding (als belegging) risico’s verbonden zijn, net als alle andere beleggingsvormen. Vergeet daarom niet eerst je huiswerk te doen.
Waar zal je zoal aan moeten denken?
Verschillende vormen van crowdfunding
In de eerste plaats: crowdfunding is een verzamelnaam is voor verschillende manieren van financiering voor een specifiek doel (bijvoorbeeld de productie van een bordspel). Meestal wordt het geld ‘opgehaald’ via online platforms, waar geldvragers hun financieringsvraag presenteren en de ‘crowd’ kan inschrijven op de gepresenteerde projecten.
Deze financiering via de crowd kan verschillende vormen aannemen. Voor beleggers zijn in de regel de varianten debt crowdfunding en equity crowdfunding het meest relevant.
Debt crowdfunding wordt ook wel crowdlending genoemd en is in Nederland veruit de populairste vorm van crowdfunding. Deze variant komt neer op een lening, waarbij de inleg met rente wordt terugbetaald. Bij equity crowdfunding verstrek je geld aan de geldvrager, in ruil voor aandelen.[1]
Een combinatie van de verschillende vormen van crowdfunding is ook mogelijk.[2]
Het behalen van rendement hoeft overigens niet het (voornaamste) doel te zijn bij het steunen van een project. Empathie bijvoorbeeld kan ook een beweegreden zijn: crowdfunding kan mensen het gevoel geven dat ze iets kunnen betekenen. Dit aspect zou de populariteit van crowdfunding (deels) kunnen verklaren.[3]
Houd daarom in het achterhoofd met welk doel je in een crowdfunding project stapt.
Niet altijd toezicht en veel verschillende platforms
Crowdfunding is dus niet alleen relevant als beleggingsvorm. Dit betekent dat niet alle vormen van crowdfunding onder toezicht vallen van financieel toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM). Zo houdt de AFM géén toezicht op reward based crowdfunding.
De AFM houdt alleen toezicht op debt crowdfunding (dus de financieringsvorm waarbij de inleg met rente wordt terugbetaald) en equity crowdfunding (i.e. de financieringsvorm waarbij geld wordt verstrekt in ruil voor aandelen). Gelukkig zijn deze twee vormen van crowdfunding het meest relevant voor beleggers.
Niet alle vormen vallen onder het toezicht van de AFM. De AFM houdt geen toezicht op donatie en reward based crowdfunding.”
— Autoriteit Financiële Markten
Het advies van de AFM: ga altijd bij het crowdfundingplatform na hoe het zit met het toezicht van de AFM. Je zou ook het crowdfundingregister van de financiële toezichthouder kunnen raadplegen.[4]
Daar komt bij dat er bijna vijftig crowdfundingplatforms zijn actief in Nederland, zo schreef beleggersvereniging VEB onlangs. De crowdfundingmarkt zou gefragmenteerd zijn volgens de VEB.[5] Voordat je in crowdfunding belegt, is het dan ook zaak om eerst te onderzoeken welke platform geschikt is voor jouw doel.
Grote verscheidenheid tussen projecten
Het ene crowdfunding project is daarom het andere niet.
Het kan gaan om een bescheiden, eenmalige donatie. Maar met crowdfunding kunnen ook substantiële bedragen gemoeid zijn. Denk bijvoorbeeld aan vastgoedprojecten, zoals de herontwikkeling van een kantoorpand naar zorgappartementen.
De aard van de projecten kan eveneens enorm verschillen. Het ene project streeft een maatschappelijk doel na, terwijl het andere project juist hoofdzakelijk van commerciële aard is.
Ook is de ene geldvrager de andere niet. Het kan een ervaren entrepreneur zijn, maar ook ‘gewoon’ een consument. Bovendien: het ene crowdfunding project valt onder toezicht van de AFM, en het andere weer niet.
Zorgen over informatievoorziening
Dit alles maakt duidelijke informatie over de projecten des te belangrijker. Maar ontoereikende informatievoorziening is een vaker geuite zorg over crowdfunding.
In 2018 concludeerde toezichthouder AFM over loan based crowdfunding projecten dat platformen ‘vaak niet voldoende informatie beschikbaar [stellen] aan investeerders over de projecten die zij op hun website hebben staan’. Het zou hierbij vooral gaan om ‘relevante financiële gegevens van de aanvrager en zijn financiële vooruitzichten’. En dat is verontrustend, omdat investeerders zo geen ‘weloverwogen investeringsbeslissingen’ kunnen nemen.[6]
Gelukkig meldde de AFM in 2019 dat crowdfundingplatforms in Nederland met een vergunning of ontheffing ‘hun informatieverstrekking aan investeerders flink verbeterd’ hadden.[7] Maar daarmee is de kous helaas nog niet af.
Zo schreef het FD begin dit jaar dat bij crowdfundingplatforms ‘de risico’s van beleggingen nauwelijks aan bod’ komen. Dit zou blijken uit onderzoek van het FD onder de 25 grootste crowdfundingplatforms in Nederland.[8]
Ook beleggersvereniging VEB liet onlangs een vergelijkbaar waarschuwend woord horen. ‘De informatie over investeringen [is] niet zelden te summier voor een adequate beoordeling van de risico’s’, aldus de VEB. Ook de gepresenteerde rentes zouden vaak een ‘te optimistich beeld’ geven. Dit alles zou blijken uit een verkennend onderzoek dat de vereniging heeft verricht naar de vier grootste Nederlandse platforms voor crowdfunding. Volgens de VEB is crowdfunding in Nederland nog steeds geen volwassen beleggingscategorie.[9]
Doe je huiswerk
Als je crowdfunding overweegt als belegging, is het verstandig om eerst je huiswerk te doen (en dat ook bij te houden).
De verschillen tussen de crowdfundingplatforms blijken groot te zijn. Neem daarom de tijd om je te verdiepen in de diverse platforms. Ga ook na hoe het zit met het toezicht van de AFM.
Houd ook in het achterhoofd dat er vanuit verschillende hoeken zorgen zijn geuit over de informatieverstrekking. Je doet er daarom goed aan om alle projectinformatie kritisch door te nemen.
En: hoeveel risico ben je bereid te lopen? De ondernemer aan wie je een lening verstrekt, zou bijvoorbeeld failliet kunnen gaan. Denk ook aan risicospreiding (zoals altijd). De AFM adviseert beleggers om niet meer dan 10% van hun vrij belegbare vermogen in crowdfunding te investeren.[10]
[1] Wat is Crowdfunding?, Crowdfunding.nl.
[2] Kamer van Koophandel, Crowdfunding voor bedrijven, Ondernemersplein.
[3] Till Behne, Waarom is crowdfunding zo populair en succesvol?, Algemeen Dagblad, DPG Media B.V., 6/2/2021.
[4] Let op: niet altijd toezicht van de AFM, AFM.
[5] Effect 9: Crowdfundingplatforms zijn nog geen volwaardige marktplaatsen, Vereniging van Effectenbezitters, 14/9/2021.
[6] Crowdfunding. Aanbevelingen voor informatievoorziening aan investeerders over loan-based crowdfundingprojecten, Autoriteit Financiële Markten, 26/4/2018, p. 4.
[7] Crowdfundingplatformen verbeteren hun informatieverstrekking, AFM, 28/2/2019.
[8] Frits Conijn, Pim Kakebeeke en Hella Hueck, Crowdfundplatforms presenteren vaak mistige projecten, Het Financieele Dagblad, 30/3/2021, p. 18-19.
[9] Effect 9: Crowdfundingplatforms zijn nog geen volwaardige marktplaatsen, Vereniging van Effectenbezitters, 14/9/2021.
