Dat gevoel dat je krijgt wanneer je blik wordt gevangen door de fonkelende sterren aan de nachtelijke hemel. Of het adembenemende uitzicht vanaf de top van een bergkam na een zware wandeltocht. Dit soort momenten heeft iets magisch. De tijd staat even stil, niets anders doet er toe. Voor dit gevoel hebben de Engelstaligen een woord: awe.
Oftewel: ‘a positive emotion elicited when in the presence of vast things not immediately understood’.[1] De term laat zich lastig naar het Nederlands vertalen — ‘verwondering’ of ‘ontzag’ komen dicht in de buurt, maar dekken misschien toch niet helemaal de lading.
De mogelijke voordelen van awe
Awe zorgt voor perspectief, aldus psychiater Yazhini Srivathsal. Het helpt je je focus naar buiten toe te verleggen, en daarmee minder op jezelf. Dit creëert meer verbondenheid met je omgeving, de natuur en anderen. Dat adembenemende uitzicht doet je realiseren dat er zoveel meer is dan jezelf. Deze verminderde focus op jezelf zorgt ervoor dat negatieve emoties en gedachten worden gepauzeerd.[2]
Awe kan volgens onderzoekers dan ook meerdere mogelijke voordelen bieden:
- Stress verminderen en daarmee je welzijn verhogen;[3]
- Kritisch denken bevorderen;[4]
- Het gevoel van verbondenheid met anderen bevorderen.[5]
Awe-spotting: awe kun je ook zelf zoeken
Met awe-spotting, dus het actief opzoeken van awe, kun je deze mogelijke voordelen in de dagelijkse pratijk brengen. Net als geluk zit awe namelijk in een klein hoekje. Het kan zo simpel zijn als elke week een kwartiertje wandelen, zoals proefpersonen in een onderzoek naar de effecten van awe hebben gedaan. De wekelijkse wandelingen bleken het gevoel van sociale verbondenheid te versterken en negatieve emoties te verminderen.
Awe-spotting kan stress verminderen en het gevoel van sociale verbondenheid versterken”
No Peanut Butter
De crux is dat je niet ‘gewoon’ een ommetje maakt. De proefpersonen werd gevraagd om zo mogelijk elke week naar een nieuwe plek te gaan. Ze kregen de instructie mee dat awe met de juiste houding bijna overal wel te vinden is, maar dat twee ‘key features’ de kans erop vergroten: ‘physical vastness and novelty’.[6]
3 tips voor awe-spotting in het dagelijkse leven
- Maak een wandeling
Deze eerste tip volgt al uit het voorgaande. Dit hoeft niet eens veel tijd te kosten: 15 minuten per week volstaat. Probeer je telefoon in je jaszak te laten en richt je aandacht naar buiten toe. Neem ook steeds een andere route: een nieuwe omgeving triggert eerder awe. Zoek daarbij het bijzondere in het gewone. Sta eens stil bij hoe de warmte van de zon voelt op je huid, hoe de wind zachtjes ruist door de bomen.
- Luister naar muziek
Ook muziek kan awe teweegbrengen. Bijvoorbeeld wanneer je toevallig dat ene nummer hoort, wat je vroeger helemaal grijs had gedraaid. Het brengt je even weer terug naar ‘vroeger’en je raakt in een andere stemming. Dat is de kracht van muziek: het kan intense emoties losmaken. Dat komt doordat muziek hersengebieden activeert die ook betrokken zijn bij het verwerken van emoties. Dit maakt dat muziek een ‘awe-inspiring’ effect heeft op ons.[7]
- Breng tijd door met je kinderen
Voor kinderen is er nog zoveel te ontdekken in de wereld. Ze kunnen zich elke dag verbazen en verwonderen over dingen die wij als ‘normaal’ zien. Wanneer ze bijvoorbeeld tot de ontdekking komen dat aardbeien aan planten groeien (en niet uit een fabriek komen). Of wanneer ze voor het eerst een softijsje eten. Als je met deze blik tijd doorbrengt met je kinderen, pak je misschien wat van hun verwondering mee.[8]
Ontsnappen aan de waan van de dag
We worden allemaal wel eens opgeslokt door de waan van de dag. Het kantoorleven kan soms voelen als een rat race, je kinderen besluiten om lekker dwars te zijn, en je krijgt helemaal niets gedaan. Stress krijgt de overhand en die feel good mood is ver te zoeken. Een klein stapje terug doen kan gelukkig wonderen doen. Awe-spotting kan je daarbij helpen. Hopelijk brengen deze kleine geluksmomentjes in herinnering wat echt belangrijk is in het leven.
[1] Sturm, Virginia E., Datta, Samir, Roy, Ashlin R. K. et al., Big smile, small self: Awe walks promote prosocial positive emotions in older adults, Emotion, American Psychological Association, 1/9/2020.
[2] Regan Olsson, Awe-Spotting: 5 Ways Finding Awe Can Transform Your Life, Banner Health, 18/1/2021.
[3] Yang Bai, Joseph Ocampo, Gening Jin et al., Awe, daily stress, and elevated life satisfaction, J Pers Soc Psychol, 2021 Apr;120(4):837-860.
[4] Vladas Griskevicius, Michelle N. Shiota, Samantha L. Neufeld, Influence of different positive emotions on persuasion processing: a functional evolutionary approach, Emotion, 2010 Apr;10(2):190-206.
[5] Bai, Y., Maruskin, L. A., Chen, S., et al. (2017), Awe, the diminished self, and collective engagement: Universals and cultural variations in the small self, Journal of Personality and Social Psychology, 113(2), 185–209.
[6] Sturm, Virginia E., Datta, Samir, Roy, Ashlin R. K. et al., Big smile, small self: Awe walks promote prosocial positive emotions in older adults, Emotion, American Psychological Association, 1/9/2020.
[7] Regan Olsson, Awe-Spotting: 5 Ways Finding Awe Can Transform Your Life, Banner Health, 18/1/2021; Waarom muziek goed is voor ons brein, Psychologie Magazine, Weekbladpers BV, 13/9/2021.
[8] Regan Olsson, Awe-Spotting: 5 Ways Finding Awe Can Transform Your Life, Banner Health, 18/1/2021.
