Stel: je krijgt twee glazen wijn geserveerd om te proeven. Aan het ene hangt een prijskaartje van 50 euro per fles, het andere kost 5 euro per fles. Welk glas zou jou het beste smaken denk je?

Waarschijnlijk de duurdere wijn. Dat heeft niets met de kwaliteit van de wijn te maken, of een dure smaak.

Marketing placebo effect

Nee, het ligt aan de prijs: ‘higher prices induce[d] greater experienced pleasantness for identical wines’, zeggen wetenschappers.[1] Oftewel: simpelweg het idee dat het ene glas duurder is dan het andere glas, zorgt ervoor dat we de duurdere lekkerder vinden. Ook als het gaat om precies dezelfde wijn.

Dit fenomeen wordt ook wel het ‘marketing placebo effect’ genoemd. Een hogere prijs schept de verwachting dat de wijn beter zal smaken. Het gevolg: de wijn smaakt ons ook daadwerkelijk beter. Het maakt daarbij niet uit of je voor de wijn hebt moeten betalen of niet.[2]

Wat nu als we de situatie omkeren?

Incognito dure wijn

Stel: we gaan allerlei wijntjes blind proeven. De prijzen van de wijnen variëren van 1,50 euro tot 165 euro per fles. Wat verwacht je: zullen de dure wijnen een hogere waardering krijgen?

Onderzoekers die de proef op de som namen, kwamen tot de volgende conclusie: ‘the correlation between price and overall rating is small and negative’. Met andere woorden: gemiddeld genomen vonden de proefpersonen de duurdere wijnen iets minder goed smaken (!). De correlatie bleek wel positief te zijn bij degenen ‘with wine training’.[3]

Laat je tafelgenoot maar een glas huiswijn voor je bestellen en jou wijsmaken dat het de duurste wijn op de kaart is.”

No Peanut Butter

Toch maar een goedkoop huiswijntje?

Blijkbaar laten we ons gek maken door het prijskaartje. We vinden een wijn lekkerder, wanneer we denken dat hij duurder is. En als ons wordt wijsgemaakt dat het een goedkoop wijntje is, dan smaakt hij ineens een stuk minder.

Maar als we de prijs niet kennen, vinden we eigenlijk juist duurdere wijnen iets minder lekker. Dit roept de vraag op: waarom zou je nog dure wijn kopen? De meerprijs die je betaalt, zorgt er niet voor dat je meer van de wijn geniet. Sterkere nog, van een goedkoper wijntje geniet je misschien zelfs iets meer, en het kost je minder. Maar dan moet je er wel voor zorgen dat je de prijs niet weet, want anders heb je weer last van het marketing placebo effect.

Kortom: laat je tafelgenoot maar een glas goedkope huiswijn voor je bestellen en jou wijsmaken dat het de duurste wijn op de kaart is.

[1] Schmidt, L., Skvortsova, V., Kullen, C. et al., How context alters value: The brain’s valuation and affective regulation system link price cues to experienced taste pleasantness, Sci Rep 7, 8098 (2017).

[2] Why expensive wine tastes better, INSEAD, 15/8/2017.

[3] Robin Goldstein, Johan Almenberg, Anna Dreber et al., Do More Expensive Wines Taste Better? Evidence from a Large Sample of Blind Tastings, SSE/EFI Working Paper Series in Economics and Finance No. 700, 24/4/2008.